Het onderzoek van CropMix is verdeeld over drie werkpakketten, maar ook voordat CropMix van start ging, werd er binnen Wageningen University & Research al geëxperimenteerd met strokenteelt. Op de proefboerderijen in Wageningen en Lelystad liggen de systeemexperimenten waar veel van onze PhD-kandidaten gebruik van maken om onderzoeksvragen te beantwoorden.

Waarom onderzoeken we gewasdiversificatie?​

​De focus op controle in onze geïndustrialiseerde akkerbouwsystemen heeft geleid tot de ontwikkeling van productiesystemen met een lage diversiteit die sterk afhankelijk zijn van niet hernieuwbare inputs. Hoewel deze systemen erg productief zijn, dragen ze ook bij aan grote wereldwijde veranderingen zoals klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Deze veranderingen hebben tegelijkertijd ook invloed op onze teeltsystemen. Onze hypothese is dat door het herontwerpen van onze teeltsystemen en daarin gebruik te maken van gewasdiversificatie – zowel in de ruimte, in de tijd als in de geteelde gewassen – we meer ecologische processen kunnen terugbrengen naar onze akkers en daarmee de weerbaarheid van onze teeltsystemen kunnen vergroten.​

Wat is het doel van dit onderzoek?​

Het doel van dit onderzoek is om te ontrafelen hoe meer gewasdiversiteit in het veld een effect heeft op de levering van ecosysteemdiensten. De focus ligt op de drievoudige uitdaging van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en voldoende voedselproductie waarmee onze teeltsystemen te maken krijgen. Om dit te bereiken voeren we een strokenteeltexperiment uit op twee verschillende proefboerderijen, Droevendaal en Broekemahoeve, van de WUR. Deze experimenten zijn gericht op het verkennen van verschillende opties voor gewasdiversificatie, met een focus op hoe we de productie van goede kwaliteit voedsel kunnen combineren met klimaatbestendigheid en biodiversiteitsherstel. Voor de verschillende gewasdiversificatie opties (tabel 3) wordt de levering van meerdere ecosysteemdiensten (tabel 2) en de bijdrage daarvan aan de weerbaarheid van onze teeltsystemen inzichtelijk gemaakt​.

Hoe kunnen de onderzoeksresultaten impact maken?​

Uiteindelijk zullen de bevindingen van deze experimenten een wetenschappelijke basis bieden voor het ontwikkelen van ontwerpprincipes voor teeltsystemen die verder gaan dan alleen productie, door het leveren van meerdere ecosysteemdiensten. Sinds 2023 maakt het systeemexperiment onderdeel uit van CropMix.

Door de data van de twee proeflocaties te combineren met het CropMix-netwerk van 25 strokenteeltbedrijven in Nederland en een transdisciplinair team in te schakelen, kunnen we met CropMix waardevolle onderzoeksinzichten bieden. Het gaat hier niet alleen om de ecologische aspecten van de teelt, maar ook het identificeren van institutionele veranderingen, het bevorderen van diversiteit in de waardeketen en het opnemen van boeren- en consumentenperspectieven om sociale en economische ontwikkeling te bevorderen. 

Opzet van het experiment

Dit lange termijn experiment is ontworpen om de effecten van gewasdiversificatie in het veld op de levering van agro-ecosysteemdiensten op systeemschaal te onderzoeken. Het experiment is ingedeeld in een onvolledig blokontwerp over verschillende velden (figuur 1 en 2). Binnen velden volgen behandelingen per gewas een gerandomiseerd compleet blokontwerp. Stroken zijn drie meter breed en ongeveer 54 meter lang. De stroken kunnen worden bewerkt met de huidige standaard landbouwmachines. De rotatie is gebaseerd op de dominante gewassen van biologische telers in Nederland en de lokale omstandigheden. Binnen de gewasparen worden meerdere behandelingen getest met elk een eigen onderzoeksdoel (tabel 3). Alle gewassen in het experiment worden geteeld volgens de biologische richtlijnen. De agro-ecosysteemdiensten die we meten zijn weergegeven in tabel 2. Andere ecosysteemdiensten, zoals de efficiëntie van gebruik van grondstoffen (bijvoorbeeld water of nutriënten), worden berekend.​
​