Een veelgehoorde vraag van akkerbouwers die strokenteelt of andere vormen van mengteelt overwegen is: welke gewassen gaan goed samen? Om daarachter te komen schakelen we graag de hulp in van ervaren en onervaren moestuiniers. Dit doen we komend jaar voor het derde seizoen op rij!
Meer weten over de resultaten van vorig jaar? Je vind ze hier.
Het experiment in het kort
In ons burgerwetenschapsproject MoestuinMix testen deelnemers verschillende gewascombinaties in hun eigen (moes)tuin. Alle deelnemers testen een vaste combinatie van tuinboon en rode biet. De zaden hiervoor ontvang je van ons. Daarnaast test je een zelfgekozen gewas in combinatie met tuinboon. Je geeft aan ons door welk keuzegewas je hebt gekozen, wanneer je zaait, wanneer de bonen bloeien en uiteindelijk hoeveel bonen je hebt geoogst. Voor de fanatieke burgerwetenschappers kunnen ook kijken naar luizen, natuurlijke vijanden en bestuivende insecten. Aan het einde vul je nog een vragenlijst in met achtergrondinformatie over je tuin, zoals grondsoort, hoe de omgeving eruit ziet en of je hebt bemest.
Wil je meedoen met MoestuinMix? Meld je direct aan via onderstaande knop! Of lees eerst de informatie hieronder.
Na je aanmelding ontvang sturen we de zaden en instructies naar je op. Dit gebeurt naar verwachting vanaf februari. Alle zaden zijn biologisch. Tijdens het experiment houden we je op de hoogte met onze maandelijkse digitale nieuwsbrief.
Twijfel je nog? Zie ook de veelgestelde vragen onderaan deze pagina.
De beste gewascombinaties
Welke gewassen gaan goed samen? Het beantwoorden van die vraag vereist het testen van heel veel combinaties, maar we hebben niet genoeg tijd en ruimte om alle interessante combinaties te testen op de proefvelden van de universiteit. Bovendien kunnen we onze deelnemende telers niet voorschrijven wat ze moeten verbouwen.
Gelukkig zijn er in Nederland zijn er veel mensen met een moestuin en waardevolle ervaring en die ons kunnen helpen. In een moestuin groeien vrijwel altijd verschillende gewassen naast en door elkaar, waardoor ze bij uitstek geschikt zijn om verschillende gewascombinaties te testen. Daarom vragen wij moestuiniers door heel Nederland ons te helpen om gewascombinaties te testen en akkerbouwers op weg te helpen. Met dit citizen science project, oftewel burgerwetenschap, verzamelen we in korte tijd veel waardevolle data uit verschillende omgevingen, zoals bodemtype en landschap.
De stappen van het experiment
De deelnemers van MoestuinMix testen verschillende gewascombinaties testen met tuinbonen. De eerste combinatie is tuinboon-rode biet. De tweede combinatie bestaat uit tuinboon en een gewas naar eigen keuze. Ons doel is erachter te komen welke combinaties de teelt van tuinbonen bevorderen en welke processen daarvoor zorgen, zoals groei en weerbaarheid. De zaden voor de tuinbonen en rode bieten zijn biologisch en ontvang je van ons.
Het experiment bestaat uit 6 stappen waarvan er twee optioneel zijn:
- Zaaien van de gewassen
- Bloei noteren
- Luizen en natuurlijke vijanden tellen (optioneel)
- Bestuivende insecten observeren (optioneel)
- Opbrengst meten
- Invullen moestuinprofiel
Achtergrond
Om de transitie naar een duurzamere, op ecologie gebaseerde landbouw mogelijk te maken slaan zo’n 70 wetenschappers uit verschillende vakgebieden, 25 akkerbouwbedrijven en ruim 30 ketenpartners en belangenorganisaties de handen ineen. In CropMix bestuderen we akkerbouwsystemen waarin gewasdiversiteit centraal staat, zoals strokenteelt, waarbij strookjes van verschillende gewassen naast elkaar groeien. Dit bevordert de biodiversiteit op de akkers en kan ons helpen minder afhankelijk te worden van kunstmest en pesticiden. Dit komt bijvoorbeeld doordat het ene gewas de natuurlijke vijand van de plaag van het andere gewas aantrekt en ziektes zich minder snel verspreiden door een veld.
Maar hoe werkt zo’n gewasdivers systeem en welke voor- en nadelen heeft het? Dat onderzoeken we de komende vijf jaar met ecologen, landbouwkundigen, economen en sociale wetenschappers, maar ook met moestuiniers! Lees meer over de achtergrond van MoestuinMix en ons onderzoek.
Wil je meedoen met MoestuinMix? Meld je direct aan via onderstaande knop! Of lees eerst de veelgestelde vragen hieronder.
Wil je meer weten of heb je vragen? Neem contact met ons op via moestuinmix@wur.nl.
MoestuinMix is een burgerwetenschapsproject waarin moestuiniers experimenteren met verschillende gewascombinaties.
In samenwerking met
Meer informatie
Wil je meer weten of heb je vragen? Neem contact met ons op via moestuinmix@wur.nl.
Over MoestuinMix
MoestuinMix is onderdeel van CropMix. Een vijfjarig onderzoeksprogramma naar op ecologie gebaseerde landbouw. Het CropMix-consortium bestaat uit een groot aantal partners en onderzoeksinstellingen.
Wageningen University & Research coördineert CropMix en de experimenten in MoestuinMix.
Voor nieuws en updates, volg CropMix op LinkedIn
Veelgestelde vragen
Wanneer begint het experiment?
Het experiment start zodra je de tuinbonen zaait. Dit moment bepaal je zelf. Voorzaaien kan vanaf half februari.
Je ontvangt de zaden en instructies naar verwachting begin februari 2026.
Wanneer eindigt het experiment?
Het experiment is afgelopen als je de eerste tuinbonen hebt geoogst en je het moestuinprofiel hebt ingevuld. Het kan zijn dat de bietjes en je keuzegewas dan nog niet geoogst zijn.
Zijn de zaden biologisch?
Ja, de zaden die wij verstrekken zijn biologisch.
Welke gewassen ga ik testen?
Elke deelnemer test de combinatie tuinboon-rode biet én een combinatie met tuinboon en een gewas naar eigen keuze. Wij verstrekken de tuinbonen en rode bietenzaden. Het keuzegewas kies je zelf, dus hiervoor moet je zelf de zaden regelen. Je geeft aan ons door welk gewas je hebt gekozen.
Ik heb al eerder meegedaan. Kan ik komend jaar (weer) meedoen?
Dat kan zeker! Iedereen kan meedoen, ook als je al eerder mee hebt gedaan.
Wat moet ik meten?
Je meet de opbrengst van de tuinbonen door het aantal peulen en bonen te tellen. Als je meer wilt doen, kun je ervoor kiezen om daarnaast ook luizen en natuurlijke vijanden te observeren. Wil je nog meer doen? Tel dan ook nog bestuivende insecten.
Belangrijk is om te noteren op welke datum je gezaaid en geoogst hebt en welke bewerkingen je hebt gedaan, zoals bemesten of onkruid wieden.
Verder geef je via het moestuinprofiel diverse achtergrondgegevens aan ons door, zoals de grondsoort van je tuin, welke gewassen er nog meer staan en hoe de omgeving van de tuin eruit ziet. Dit kan namelijk invloed hebben op je resultaten.
Wanneer moet ik de tuinbonen en rode bieten zaaien?
Je mag zelf bepalen wanneer je de tuinboon en rode bieten zaait. De tuinbonen worden doorgaans vanaf half februari/maart gezaaid en dan start ook het experiment.
Wat is het keuzegewas?
Het keuzegewas is het gewas dat je zelf kiest om te combineren met tuinboon. Gebruik je kennis en creativiteit! De zaden voor je keuzegewas moet je zelf aanschaffen.
Hoe geef ik mijn resultaten door?
Het doorgeven van je resultaten kan digitaal via online antwoordformulieren of op papier. In de instructies die je ontvangt staat hoe je dit kunt doen.
Ik stuur mijn resultaten liever per post op, kan dat?
Ja, dat kan zonder postzegel naar het volgende antwoordnummer:
Wageningen University & Research
T.a.v. Yvonne Florissen, Entomologie
Antwoordnummer 30
6700 VB Wageningen
Wanneer moet ik de tuinbonen en rode bieten oogsten?
Je mag zelf bepalen wanneer je de tuinboon en rode bieten oogst. De tuinbonen worden doorgaans vanaf mei geoogst.
Waarom meten we de rode bieten en het keuzegewas niet?
In dit experiment kijken we hoe de tuinboon presteert naast verschillende buurgewassen. De rode bieten en keuzegewas testen we niet met een ander buurgewas. Daarom hoef je hiervan niet de opbrengst te meten.
Wat is de rol van AVVN?
AVVN samen natuurlijk tuinieren is partner in het consortium van CropMix. We werken samen in het opzetten van MoestuinMix, dat gericht is op moestuiniers.
Wat krijg ik terug voor mijn deelname?
Naast dat deelnemen aan het experiment natuurlijk leuk is, ontvang je tussentijdse resultaten en interessante weetjes over gewassen, plagen en biodiversiteit. Daarnaast delen we leuke tips over tuinbonen. Ook niet onbelangrijk: met je deelname lever je een bijdrage aan kennis over duurzame landbouw en help je akkerbouwers in de toekomst met het vergroten van de biodiversiteit op hun akkers.
Wie zit er achter MoestuinMix?
Onderzoekers van Wageningen University & Research coördineren CropMix, een vijfjarig onderzoeksprogramma, en de experimenten in MoestuinMix. Hierbij werken we samen met AVVN samen natuurlijk tuinieren.
Wat is het doel van het onderzoek?
Ons doel is om meer kennis op te doen over gewasdiversiteit en hoe dit in de praktijk werkt in een moestuin of op een akker. We zoeken specifiek naar gewascombinaties die de teelt bevorderen en de processen die hiervoor zorgen. Deze kennis zou van belang kunnen zijn voor akkerbouwers die aan de slag willen met gewasdiveristeit op hun akkers.
Waarom vragen jullie hulp aan moestuiniers?
Een moestuin is bij uitstek een plek waar de gewasdiversiteit hoog is, maar ook de verschillen tussen tuinen zijn groot. Bijvoorbeeld in de grondsoort, soort omgeving en welke gewassen er geteeld worden. Dat levert interessante data op.
Moestuiniers hebben bovendien vaak veel waardevolle kennis van het combineren van gewassen. Die kennis halen we graag op om te zien welke inzichten van nut kunnen zijn voor akkerbouwers.
Wat gebeurt er met mijn data?
Onderzoekers van CropMix zullen de verzamelde gegevens analyseren om conclusies te kunnen trekken over welke gewascombinaties goed werken, bijvoorbeeld voor een grotere opbrengst, minder plagen en meer biodiversiteit. Waar mogelijk gebruiken we de data voor wetenschappelijke publicaties om de resultaten verder te delen met andere onderzoekers en uiteindelijk met akkerbouwers.
We verwerken de resultaten uit je tuin anoniem en vertrouwelijk. Je deelname aan MoestuinMix is vrijwillig en je kunt je op elk moment terugtrekken zonder opgave van reden.
Ik wil of kan niet meer meedoen. Wat moet ik doen?
Je kunt je deelname altijd intrekken. Stuur ons een mailtje via moestuinmix@wur.nl. Je hoeft geen reden te geven.
Staat je vraag er niet tussen? Je kunt ons mailen via moestuinmix@wur.nl.
MoestuinMix is een samenwerking tussen CropMix en AVVN samen natuurlijk tuinieren.
